Nhìn lại công tác Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, việc triển khai Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên địa bàn tỉnh đã thành công tốt đẹp. Thông tin thu thập được là cơ sở để xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2020 – 2030, cũng như các chính sách khác liên quan đến người dân.

Thực hiện Quyết định số 772/QĐ-TTg ngày 26/6/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019; Quyết định số 01/QĐ-BCĐTW ngày 15/8/2018 của Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương về việc ban hành phương án triển khai và các văn bản chỉ đạo khác liên quan, Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở của tỉnh đã ban hành hướng dẫn công tác tuyển chọn người vẽ sơ đồ nền và phân chia địa bàn; về tuyển chọn điều tra viên lập bảng kê; tuyển chọn tổ trưởng, điều tra viên, giám sát viên và kế hoạch mở lớp tập huấn nghiệp vụ và công nghệ thông tin...

Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 áp dụng đồng thời 02 phương pháp thu thập thông tin là điều tra trực tiếp và điều tra gián tiếp. Về hình thức thu thập thông tin, sử dụng 02 hình thức thu thập thông tin mới: Bằng phiếu điện tử trên thiết bị di động (CAPI) và điều tra bằng phiếu trực tuyến sử dụng Internet (Webform). Để bảo đảm việc triển khai đạt kết quả tốt, đã có 523 điều tra viên chính thức được trưng tập; số người tham gia với vai trò là tổ trưởng và giám sát viên các cấp là 238 người, trong đó, tổ trưởng là 122 người, giám sát viên cấp tỉnh là 22 người, giám sát viên cấp huyện là 96 người.

Do áp dụng phương pháp, hình thức thu thập thông tin mới nên công tác tổ chức tập huấn (công tác quản lý và lập bảng kê hộ; nghiệp vụ và công nghệ thông tin) cấp tỉnh, cấp huyện được chú trọng triển khai theo đúng quy định của Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương. Trong quá trình tập huấn, giảng viên đã nêu ví dụ cụ thể, đặt ra một số tình huống mang tính phổ biến cũng như đặc thù địa phương để học viên thảo luận, nên kết thúc tập huấn các học viên đều nắm vững nghiệp vụ cũng như yêu cầu về công tác lập bảng kê hộ, nghiệp vụ điều tra và sử dụng công nghệ thông tin.

Ngay sau lễ ra quân (được tổ chức vào sáng 01/4/2019), hơn 500 điều tra viên đã xuống địa bàn để thực hiện điều tra thu thập thông tin. Do sự chuẩn bị kỹ càng và đối tượng điều tra là các hộ dân cư nên về cơ bản khá thuận lợi cho điều tra viên tiếp cận và thực hiện điều tra tại hộ.

Tuy nhiên, do tính chất đa dạng của các hộ dân cư và đặc thù của các địa bàn điều tra nên vẫn phát sinh những khó khăn nhất định, như: Điều tra viên phải đi lại nhiều lần mới gặp và hoàn tất việc ghi phiếu điều tra; việc đồng bộ dữ liệu đôi lúc gặp khó khăn, các lỗi phần mềm vẫn xảy ra; việc sử dụng thiết bị của điều tra viên với nhiều chủng loại đã dẫn đến những khó khăn trong việc hướng dẫn sử dụng và sửa lỗi do thiết bị gây ra; lực lượng hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin còn mỏng so với tổng số điều tra viên nên việc hỗ trợ tại nhiều thời điểm bị quá tải...

Trước thực tế phát sinh, Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở của tỉnh đã cùng phối hợp để tháo gỡ, như: Rà soát, xây dựng kế hoạch điều tra riêng đối với các trường hợp hay vắng nhà, làm ca kíp, khó tiếp cận... để bảo đảm thông tin thu thập được đầy đủ, chính xác, đúng phương án quy định. Đồng thời, chỉ đạo các thành viên phụ trách cơ sở tăng cường công tác kiểm tra, hỗ trợ tích cực các địa phương còn yếu về ứng dụng công nghệ thông tin. Do đó, đã giảm bớt được khó khăn cho điều tra viên, tổ trưởng và chất lượng thông tin cũng như tiến độ thực hiện của toàn tỉnh luôn bảo đảm. Đến ngày 23/4/2019, toàn tỉnh đã tổ chức thu thập xong thông tin tại địa bàn.

Kết quả sơ bộ cho thấy, quy mô dân số của tỉnh tăng hơn so với giai đoạn 10 năm trước, tỷ lệ tăng dân số được kiểm soát. Quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh đã tác động đến quá trình phát triển kinh tế, tạo việc làm cho người lao động; trình độ dân trí đã được cải thiện. Tỷ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên biết đọc biết viết tăng nhanh. Điều kiện nhà ở của các hộ dân đã được cải thiệt rõ rệt, đặc biệt là ở khu vực thành thị.

Cụ thể, tính đến thời điểm 0 giờ ngày 01/4/2019, dân số của tỉnh là 313.905 người, tăng 20.079 người so với năm 2009; toàn tỉnh có 82.853 hộ dân, tăng 8.037 hộ so với năm 2009; đa số các hộ dân trên địa bàn tỉnh đang sống trong nhà kiên cố và bán kiên cố, diện tích nhà ở bình quân đầu người tăng lên đáng kể, sát với mục tiêu Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Thủ tướng Chính phủ ban hành theo Quyết định số 2127/QĐ-TTg ngày 30/11/2011.

Tại hội nghị tổng kết công tác Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 được tổ chức mới đây, cùng với đồng chí Phạm Duy Hưng- Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở của tỉnh đã ghi nhận sự nỗ lực của các đơn vị, địa phương trong quá trình thực hiện. Đồng chí đề nghị Cục Thống kê quản lý, tổng hợp, phân tích để công bố, phổ biến số liệu cho các địa phương, đơn vị theo hình thức phù hợp để phục vụ công tác hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cũng như việc xây dựng kế hoạch hằng năm và dài hạn./.

Hoàng Vũ