Dẻo thơm gạo nếp Tài Ba Bể

Nếp Tài là giống lúa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao Quế Lâm ở thôn Phiêng Phàng và Nà Pài, xã Yến Dương (Ba Bể). Sản phẩm đã được công nhận và xếp hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh, hiện nay chính quyền địa phương đã và đang phối hợp với sở ngành chức năng hỗ trợ để xây dựng thương hiệu, đưa sản phẩm gạo nếp Tài vươn xa.

Người Dao thôn Phiêng Phàng thu hoạch lúa nếp Tài.
Người Dao thôn Phiêng Phàng thu hoạch lúa nếp Tài.

Nếp Tài là giống lúa được đồng bào dân tộc Dao thôn Phiêng Phàng và Nà Pài canh tác nhiều đời, trên những thửa ruộng bậc thang, cho hạt gạo có hương thơm đặc trưng, khi nấu lên có vị dẻo, mềm nhưng không nát. Tuy nhiên, bà con nơi đây chủ yếu trồng để phục vụ nhu cầu của gia đình, số lượng bán ra thị trường rất ít.

Nhận thấy nét độc đáo của sản phẩm chính là tiềm năng, lợi thế, HTX Yến Dương đã tập hợp các hộ dân thành nhóm sản xuất lúa nếp Tài với 70 hộ tham gia để mở rộng diện tích, liên kết bao tiêu sản phẩm, tạo thu nhập cho người dân. Theo đó, HTX Yến Dương đã phát triển được vùng nguyên liệu trồng lúa nếp Tài được 30ha. Trong đó, canh tác hữu cơ được 10ha. Quá trình thực hiện các hộ dân luôn tuân thủ nghiêm quy trình sản xuất, không sử dụng phân bón hóa học, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ; thực hiện ủ phân vi sinh bón cho lúa, ghi chép nhật ký sản xuất để theo dõi.

Sau 3 năm mở rộng diện tích, phát triển thương hiệu, đến nay sản phẩm gạo nếp Tài được rất nhiều khách hàng tin tưởng lựa chọn, được cơ quan chức năng hỗ trợ thiết kế mẫu mã, bao bì đóng gói, đăng ký mã vạch, tem truy xuất nguồn gốc. Năm 2019 sản phẩm gạo nếp Tài đăng ký tham gia xếp hạng và được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Năm 2021 nhóm sản xuất lúa nếp Tài đã được chứng nhận tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ PGS. Từ đó mở ra hướng phát triển mới cho sản phẩm của địa phương. Hiện nay sản phẩm gạo nếp Tài được phân phối đi các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hà Nội, Hải Phòng, Tuyên Quang, Lào Cai, thành phố Vinh (Nghệ An) và một số hệ thống siêu thị, chuỗi cửa hàng, thực phẩm sạch trong nước.

Chị Ma Thị Ninh, Giám đốc HTX Yến Dương cho biết: Hoạt động liên kết sản xuất, xây dựng thương hiệu gạo nếp Tài đã và đang mở ra hướng đi mới, tạo cơ hội cho người nông dân sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa chất lượng cao, tăng thu nhập và giải quyết việc làm, thúc đẩy phát triển giống lúa truyền thống của địa phương. HTX đang tiếp tục thực hiện chuyển đổi thêm khoảng 10ha trồng lúa nếp Tài sang hướng canh tác hữu cơ .

Trước đây, HTX Yến Dương chỉ phát triển quy mô diện tích canh tác lúa nếp Tài tại thôn Phiêng Phàng, Nà Pài và kết nối tiêu thụ theo nguyện vọng của người dân. Hiện nay gạo nếp Tài đang được phát triển trở thành sản phẩm đặc trưng, thế mạnh của huyện Ba Bể, vì vậy năm 2022 HTX Yến Dương đã mở rộng diện tích gieo cấy lúa nếp Tài sang các xã Yến Dương, Chu Hương và Địa Linh. Đây là những địa phương có tiểu vùng khí hậu, thổ nhưỡng tương đồng với vùng nguyên liệu lúa nếp Tài ở Phiêng Phàng và Nà Pài để phát triển thành vùng hàng hóa có quy mô. Từ đó có sự kết nối, tập trung các chính sách hỗ trợ, tạo việc làm cho người dân, nâng cao thu nhập và từng bước xây dựng thương hiệu gạo nếp Tài của địa phương.

Sản phẩm gạo nếp Tài được đóng hộp với nhãn mác, truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Sản phẩm gạo nếp Tài được đóng hộp với nhãn mác, truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Để đưa sản phẩm gạo nếp Tài vươn xa, tiếp cận được với thị trường trong và ngoài tỉnh, mới đây (12/9/2022) Sở KH&CN phối hợp với UBND huyện Ba Bể, xã Yến Dương, Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc tổ chức Hội nghị lựa chọn logo, nhãn mác tập thể cho gạo nếp Tài Ba Bể. Chương trình thuộc Đề tài "Phục tráng và phát triển một số giống lúa nếp đặc sản, có giá trị cao tại tỉnh Bắc Kạn". Qua hội nghị này đã đưa ra được logo chung cho nhãn hiệu nếp Tài Ba Bể và sẽ hoàn thiện hồ sơ để nộp về Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ để bảo hộ cho sản phẩm. Với sự vào cuộc của cấp ủy chính quyền, sự hỗ trợ của các sở, ngành chuyên môn với chiến lược cụ thể và bước đi vững chắc đã mở ra cơ hội cho gạo nếp Tài Ba Bể trở thành thương hiệu được người tiêu dùng lựa chọn.../. 

                 Hà Thanh

Xem thêm