Di sản Lượn Cọi của người Tày ở huyện Pác Nặm đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Lượn Cọi đang được các nghệ nhân và người dân bảo tồn và phát huy, hướng tới trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc của địa phương.
Thời gian qua, những bài Lượn Cọi đã được các thành viên trong Câu lạc bộ Lượn Cọi ở xã Giáo Hiệu sưu tầm và truyền tay, hướng dẫn các thành viên yêu thích lượn của xã học và biểu diễn.
 |
| Bà Hoàng Thị Mỵ ( người áo trắng ở giữa) đang truyền dạy các làn điệu Lượn Cọi cho các thành viên Câu lạc bộ Lượn Cọi ở thôn Khuổi Lẹ, xã Giáo Hiệu |
Bà Hoàng Thị Mỵ, thôn Khuổi Lẹ là người có tiếng về hát Lượn Cọi ở địa phương. Dù ở đâu, làm gì, bà lại hát Lượn Cọi, đặc biệt là vào các dịp hội hè hay đám cưới bà đều hăng hái tham gia. Bà Mỵ rất tự hào và phấn khởi khi Lượn Cọi được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia, đây là động lực để bà tiếp tục đóng góp, cống hiến, gìn giữ làn điệu quê hương.
"Lượn Cọi đã có từ lâu đời, nhưng lớp trẻ bây giờ chưa biết rõ nguồn gốc, giá trị của văn hóa Lượn Cọi. Vừa qua Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã mở lớp truyền dạy tại địa phương và mong muốn sẽ có nhiều lớp trẻ tiếp tục phát huy bảo tồn văn hóa Lượn Cọi. Riêng bản thân tôi cũng sưu tầm các làn điệu Lượn Cọi từ thời trước, có những bài tự biên tự diễn tham gia giao lưu và truyền đạt kinh nghiệm cho nhau. Lúc trước do không ghi vào sách vở chỉ học xong rồi nhớ nhưng sau này có các lớp học truyền dạy cho thế hệ trẻ tôi mới ghi chép lại để truyền đạt lại"- bà Hoàng Thị Mỵ, thôn Khuổi Lẹ, xã Giáo Hiệu chia sẻ.
Lượn Cọi là một thành tố quan trọng trong tổng thể âm nhạc dân gian của người Tày ở Pác Nặm. Ngôn ngữ của Lượn Cọi mang tính biểu cảm, giữ một vị trí quan trọng và rất phổ biến trong đời sống tinh thần, chủ yếu ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi bản làng, mùa màng tuơi tốt bội thu, về tình cảm con người, tình yêu đôi lứa.
Lượn Cọi của người Tày Pác Nặm đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia theo Quyết định số 446/QĐ, ngày 29/01/2019 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Thời gian qua, huyện đã có nhiều việc làm để gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá của làn điệu Lượn Cọi như hỗ trợ thành lập các câu lạc bộ dân ca dân tộc, khuyến khích, động viên các nghệ nhân, người cao tuổi phát huy làn điệu này.
Năm 2022, huyện Pác Nặm tiếp tục phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng 4 câu lạc bộ và truyền dạy cho các nghệ nhân tại các xã Công Bằng, Nhạn Môn, Giáo Hiệu, Bằng Thành để phát triển, gìn giữ, đặc biệt là định hướng bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch và phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Pác Nặm cho biết: Sau khi di sản văn hóa phi vật thể Lượn Cọi của người Tày trên địa bàn huyện được công nhận, huyện đã xác định đây là di sản quan trọng cần được gìn giữ, bảo tồn và phát huy. Theo đó, huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn thực hiện các hoạt động tuyên truyền để người dân hiểu và tích cực tham gia nâng cao giá trị văn hóa của đồng bào. Đồng thời, phối hợp tổ chức các hoạt động sinh hoạt câu lạc bộ, tập luyện kỹ năng biểu diễn và thường xuyên tổ chức biểu diễn tại địa phương. Với sự nỗ lực của các cấp, ngành và cả cộng đồng, Lượn Cọi của đồng bào dân tộc Tày ở Pác Nặm đã và đang được bảo tồn, phát huy những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống hiện đại./.
Nguyễn Nghĩa
