Với mục đích cung cấp rau an toàn đến người tiêu dùng, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp sinh học Novi ở phường Phùng Chí Kiên (thành phố Bắc Kạn) đã mạnh dạn đầu tư phát triển mô hình trồng rau thủy canh kết hợp nuôi cá. Bằng công nghệ hiện đại và nói không với thuốc bảo vệ thực vật, sản phẩm của Hợp tác xã đã được người tiêu dùng đón nhận và mang lại hiệu quả kinh tế.
 |
| Do được chăm sóc đúng kỹ thuật nên rau của HTX cho năng suất cao. |
Đưa chúng tôi đi thăm mô hình Aquaponics của HTX, anh Vi Văn Quân, thành viên phụ trách kỹ thuật của HTX cho biết: "Đam mê nông nghiệp sạch, cách đây 7 năm, tôi đã tìm hiểu, nghiên cứu các mô hình sản xuất rau an toàn và đặc biệt chú ý đên mô hình sản xuất rau thủy canh. Thời gian đầu, khi trồng thử nghiệm trên những mô hình nhỏ có diện tích khoảng 1–2m2 tại vườn nhà, tôi vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Sau khi thấy có khả năng phát triển tôi đã nhân rộng được khoảng 10 mô hình. Khi rau được thu hoạch, nhận thấy có năng suất, chất lượng tốt nên đến năm 2020, tôi đã bàn bạc với gia đình và quyết định thành lập HTX Nông nghiệp sinh học Novi với 7 thành viên, cùng góp vốn để mở rộng diện tích và quy mô trồng rau thủy canh kết hợp với nuôi cá".
Là người đầu tiên ở thành phố Bắc Kạn tiên phong với cách trồng rau không cần đất, nên anh Quân vừa làm vừa học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật trồng, chăm sóc. Gần như các công đoạn làm giàn lưới, lắp đặt hệ thống bể chứa, đường ống dẫn nước... anh đều phải tự liên hệ, tìm kiếm nơi bán để mua về lắp đặt.
Cũng theo anh Quân, đây là mô hình mô phỏng hệ sinh thái tự nhiên, sử dụng chất thải của cá kết hợp với vi sinh vật để chuyển hóa thành dinh dưỡng cho rau mà không sử dụng đất, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Không chỉ vậy, mô hình còn có ưu điểm là tiết kiệm nước, tiết kiệm sức lao động và chi phí do không phải thực hiện một số khâu như: Làm đất, làm cỏ, vun xới và tưới nước. Với tổng diện tích 500m2 như hiện tại, HTX chỉ cần 1 nhân công chủ yếu đo các chỉ số về chất lượng rau, cho cá ăn và bắt sâu cho rau, việc chăm sóc chủ yếu áp dụng giải pháp về công nghệ.
Với hệ thống thủy canh hồi lưu, sau khi ươm hạt giống rau từ 4 - 5 ngày trong giá thể là mút xốp, cây con được trồng trong cốc và đặt trong hệ thống giá đỡ. Hệ thống giá đỡ này được kết nối với nhau bảo đảm sao cho nước sẽ chảy dọc theo suốt chiều dài của hệ thống đến nuôi từng cây trước khi hồi lưu trở lại về thùng chứa thành một vòng tuần hoàn kép kín.
Trong quá trình triển khai, từ khi trồng cho đến lúc thu hoạch, từng giàn rau sẽ được ghi chép, theo dõi sát sao các yếu tố như: Nhiệt độ, nồng độ dinh dưỡng để đảm bảo đạt năng suất, chất lượng cao. Sản phẩm rau trồng theo phương pháp này không chỉ đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, mà còn có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn so với phương pháp canh tác truyền thống.
Vừa đo đồng nộ dinh dưỡng trong nước anh Quân vừa chia sẻ: “Mô hình rau thủy canh còn khá mới mẻ ở địa phương nên thời gian đầu tôi và các thành viên trong HTX gặp nhiều khó khăn. Cùng với đó, do mô hình cần vốn đầu tư ban đầu khá lớn, với số tiền khoảng 200 triệu đồng thì hiện nay HTX mới chỉ đầu tư được hệ thống giàn và hệ thống tưới, xây dựng bể cá… chưa xây dựng được hệ thống mái che nên việc sản xuất vẫn còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Tuy nhiên, xuất phát từ nhu cầu sử dụng rau sạch của người tiêu dùng, HTX vẫn quyết tâm xây dựng và mở rộng diện tích, nhằm tạo ra nguồn thực phẩm sạch, an toàn và đủ đáp ứng cho người tiêu dùng”.
Thời điểm này, HTX trồng 300m2 với các loại rau như: Dưa chuột, cà chua, cải bó xôi, cần tây, rau muống, xà lách…Đối với rau muống sau 7 ngày trồng sẽ cho thu hoạch, có giá bán 25.000 đồng/kg; hạt giống rau xà lách nhập từ Mỹ, thời gian thu hoạch là 48 ngày, đạt năng suất khoảng 200g/cây, giá bán 50.000/kg… Ngoài ra, HTX còn có cả những loài rau ăn lá mới như rau cải xoăn Kale nhập hạt giống từ Mỹ.
 |
| Rau sinh trưởng và phát triển nhờ chất thải từ cá kết hợp với vi sinh vật, không sử dụng đất, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. |
Với ưu điểm hàm lượng dinh dưỡng cao, an toàn cho sức khỏe và có thể bảo quản lâu trong tủ lạnh vì thu hoạch luôn cả gốc, rễ. Các sản phẩm rau sạch của HTX tuy giá bán cao nhưng vẫn được khách hàng mua và tin dùng. Cùng với đó, HTX đã giới thiệu sản phẩm rau sạch trên Facebook, Zalo. Khi khách hàng có nhu cầu đem rau đến tận nhà, HTX đều đáp ứng. Hiện tại, nguồn cung của HTX chưa đủ để đáp ứng nhu cầu thị trường. Ngoài nguồn thu từ rau, HTX còn nuôi thêm cá rô, cá lăng, cá trê vừa để tạo nguồn dinh dưỡng cho rau, vừa để bán.
Với những thành công bước đầu, Hợp tác xã Nông nghiệp sinh học Novi đang hướng tới mở rộng quy mô sản xuất, đẩy mạnh việc xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm... Có thể thấy, mô hình trồng rau thủy canh kết hợp nuôi cá mở ra hướng đi mới trong việc canh tác hữu cơ, sản xuất an toàn, xây dựng thương hiệu thực phẩm sạch, đáp ứng nhu cầu của thị trường.../.
Huyền Thương
