Chè Shan tuyết Bằng Phúc đã trở thành đặc sản tiêu biểu của Chợ Đồn nói riêng và tỉnh Bắc Kạn nói chung từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, cây chè hiện vẫn chưa phát huy hết tiềm năng, giá trị vốn có.
 |
| Chè Shan tuyết Bằng Phúc có hương vị đậm đà, được nhiều người ưa thích. |
Xã Bằng Phúc có khí hậu mát mẻ rất thích hợp với cây chè Shan tuyết. Nhiều gốc cây có tuổi đời hàng trăm năm, thân to, xù xì, tán rộng, thậm chí phải dùng thang bắc hoặc trèo để hái. Những gốc chè nơi đây trồng trên địa hình cao dốc và chưa bị tác động bởi hóa chất, chính yếu tố tự nhiên đó đã làm nên hương vị đậm đà của chè Bằng Phúc mà khó lẫn vào đâu. Năm 2019, sản phẩm chè Shan tuyết đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) công nhận nhãn hiệu tập thể. Đây chính là tiền đề quan trọng để sản phẩm chè của địa phương nâng cao danh tiếng, giá trị, cạnh tranh trên thị trường. Diện tích chè Shan tuyết trên địa bàn hiện có hơn 300ha, sản lượng mỗi năm đạt hơn 20 tấn chè khô. Cây trồng đặc sản này đã giúp cho người dân có thêm nguồn thu nhập, xóa đói, giảm nghèo.
Chị Hà Thị Hương, thôn Nà Pài có khoảng 1.000 gốc chè Shan tuyết tương đương với 4ha, mỗi năm bán trên 5 tạ chè khô, thu nhập ổn định. Đồi chè của gia đình chị trồng cách đây hơn chục năm, chủ yếu để tự nhiên. Hằng năm chị chỉ bỏ công phát cỏ, thu hái, sao, sấy và bán cho khách hàng với giá bình quân 150.000 đồng/kg. Theo chị Hương, chè Shan tuyết không mất nhiều công chăm sóc, giá ổn định. Khách hàng đặt mua chè chủ yếu ở thành phố Bắc Kạn, các tỉnh như Thái Nguyên, Hà Nội, họ ưa thích sự tự nhiên, hương vị đậm đà rồi cứ thế quay lại mua. Mặc dù giá trị cây chè mang lại hiệu quả rõ rệt nhưng một vài năm gần đây nhiều gốc đã có biểu hiện già cỗi, lá khô rụng, có cây tự chết không rõ nguyên nhân. Năm 2020 chị đã tra dặm, trồng xen hàng nghìn cây giống chè tuyết để thay thế cây kém năng suất, duy trì diện tích đang có.
Đồng chí Lục Đình Hoa- Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chợ Đồn cho biết: "Cây chè Shan tuyết trước đây chủ yếu trồng phân tán, chưa được bà con chú trọng chăm sóc, nhiều diện tích đã trồng lâu năm dẫn đến thoái hóa, năng suất thấp. Để khôi phục, phát triển diện tích chè Shan tuyết, mấy năm trở lại đây, với sự quan tâm của các cấp, ngành, cây chè cũng từng bước được cải tạo, một số diện tích được canh tác theo hướng hữu cơ. Song để phát triển, duy trì thương hiệu lâu dài thì vẫn cần sự nỗ lực rất lớn không chỉ từ cơ quan chức năng mà cả phía người dân”.
Một trong những giải pháp nâng cao giá trị cây chè Shan tuyết mà huyện Chợ Đồn đề ra trong mấy năm gần đây là cải tạo, thâm canh cây chè theo hướng tập trung, nâng cao chất lượng. Theo đó, giai đoạn 2017-2020, huyện đã triển khai được 165ha, trong đó cải tạo 23ha, trồng bổ sung 142ha; xây dựng được 01 vườm ươm cây giống. Bà con đã biết cách áp dụng khoa học kỹ thuật để thâm canh, đốn tỉa, tỷ lệ cây sống trồng bổ sung của nhiều hộ đạt cao. Cũng trong giai đoạn này, huyện được Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ miền núi phía Bắc hỗ trợ tổ chức sản xuất, chế biến chè theo hướng VietGAP tại thôn Phiêng Phung; chuyển giao thành công quy trình chế biến cho HTX Hồng Hà sản xuất, chế biến thành công 3 loại sản phẩm gồm: Chè xanh móc câu, Bạch trà, Hồng trà. Hiện nay chè Shan tuyết của HTX Hồng Hà đã được công nhận đạt sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh.
Anh Hoàng Văn Thiều- Giám đốc HTX Hồng Hà cho biết: “Hầu hết các sản phẩm chè của HTX chủ yếu bán ký gửi tại một số đại lý nông sản trong tỉnh, phạm vi tiêu thụ chưa thực sự rộng. Vì vậy, thời gian tới, đơn vị mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm của tỉnh, huyện hỗ trợ tìm kiếm các cơ hội hợp tác, liên kết tiêu thụ sản phẩm, tham gia các chương trình giới thiệu, quảng bá để sản phẩm chè Shan tuyết có thể tiêu thụ rộng rãi".
 |
| Sản phẩm chè Shan tuyết của HTX Hồng Hà được đóng gói, mẫu mã hoàn chỉnh. |
Với giá trị, chất lượng mang lại, rõ ràng chè Shan tuyết Bằng Phúc hoàn toàn có thể vươn xa. Song, cần có sự liên kết trong sản xuất, tiêu thụ, đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm... Như vậy, chè Shan tuyết Bằng Phúc mới có thể đứng vững trên thị trường, được nhiều người tin dùng./.
Thu Trang
