Hát Then từ lâu đã trở thành một nét độc đáo trong văn hóa của cộng đồng dân tộc Tày huyện Chợ Mới nói riêng và cả nước nói chung. Việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy những giá trị của Then đang ngày càng được quan tâm.
|
Người dân các xã Thanh Mai, Mai Lạp giao lưu đàn Tính. |
Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc", những giá trị văn hóa hát Then truyền thống của người Tày và giá trị văn hóa của các dân tộc trên địa bàn huyện Chợ Mới đã được cấp ủy, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể quan tâm bảo tồn, gìn giữ. Song song với đó, huyện còn thực hiện tốt việc thành lập các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể thao nói chung và câu lạc bộ hát Then, đàn Tính nói riêng.
Hiện nay, trên địa bàn huyện có 76 câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể thao, với đông đảo hội viên ở các lứa tuổi tham gia. Các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được thành lập đã góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá của các dân tộc ở địa phương. Nhiều câu lạc bộ hoạt động rất tích cực và hiệu quả, thường xuyên đóng góp các tiết mục văn nghệ trong dịp hội diễn văn nghệ ở địa phương trong đó có hát Then, đàn Tính. Bên cạnh những bài Then được đặt lời mới theo điệu cổ, các nghệ nhân cũng chú trọng việc giữ gìn, bảo tồn những bài Then cổ, vì theo nhiều người, chính những bài Then cổ là kết tinh các giá trị tinh túy nhất của hát Then. Đến nay, nhiều cuốn sách Then cổ do các nghệ nhân sưu tầm, sao chép đã trở thành tài liệu tập huấn ở nhiều địa phương trên địa bàn. Những người am hiểu về Then, yêu Then đều luôn cố gắng để hát Then không bị mai một. Điều quan trọng nhất trong bảo tồn hát Then đó là truyền lại sự yêu thích, niềm đam mê và những giá trị văn hóa của hát then cho các thế hệ sau.
Thông qua các câu lạc bộ này, việc tổ chức truyền dạy các làn điệu Then cũng được quan tâm, nhất là các bạn trẻ hát Then và thực hành các làn điệu Then. Trong đó, nổi bật là các hoạt động của một số câu lạc bộ như: Câu lạc bộ Then Chợ Tinh, xã Yên Hân, Yên Cư; các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ vùng phía Tây của huyện. Then đã trở thành sợi dây kết nối mọi người trong bản làng, trong xã và anh em các dân tộc khác trong huyện gắn bó, đoàn kết tránh xa các thói hư, tật xấu, hủ tục lạc hậu. Tại nhiều thôn bản ở Chợ Mới, nhiều người tự mày mò học hát Then, chơi đàn Tính… Then được hình thành cùng với đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc Tày.
Đồng chí Lương Như Quảng- Phó Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Chợ Mới cho biết: Để tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể các dân tộc trên địa bàn huyện, trong đó có hát Then, đàn Tính của dân tộc Tày, thời gian tới Phòng Văn hóa và Thông tin huyện sẽ tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo, rà soát các phong trào văn hóa, văn nghệ, các lễ hội trên địa bàn. Phát huy hơn nữa vai trò của các nghệ nhân trong lưu giữ, ghi chép những làn điệu hát Then, đàn Tính nhằm truyền dạy lại cho thế hệ trẻ, đặc biệt là tầng lớp thanh thiếu niên người Tày về nghệ thuật âm nhạc, đàn, hát, múa, diễn xướng Then; tạo điều kiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của các lạc bộ văn hóa, văn nghệ trên địa bàn. Đồng thời, tăng cường các hoạt động tuyên truyền, quảng bá hát Then, đàn Tính. Qua đó, từng bước bảo tồn và phát huy giá trị di sản hát Then truyền thống góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân trong huyện./.
Lý Dũng
